انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز یک ناهنجاری در ستون فقرات است که باعث ایجاد مشکلات جدی و فرم نامناسب در اندام میشود. ستون فقرات، ستونی عمودی است که از ناحیه گردن تا کمر کشیده شده و باعث ایستادگی بدن میشود. این ستون در حالت عادی انحرافی طبیعی و جزئی دارد.
این انحراف جزئی در قسمت پایین کمر و به سمت داخل است که باعث نشست و برخاست راحت‌تر میشود. اما در صورتی که ستون فقرات به سمت چپ یا راست انحراف پیدا کند یا میزان گودی آن افزایش یابد، بدن را از حالت طبیعی خارج کرده و عوارض جدی را به بار می‌آورد. انحراف ستون فقرات به اشکال مختلف و انواع گوناگون بروز پیدا می‌کند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید : بهترین جراح اسکولیوز در تهران
انحراف ستون فقرات چیست و چه علائمی دارد؟
انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز، عارضه‌ای است که طی آن ستون فقرات به سمت داخل، راست یا چپ متمایل میشود و برای ایستادن مشکلات متعددی را ایجاد می‌کند. این کجی ممکن است شدید یا خفیف، در قسمت بالا یا پایین ستون فقرات ایجاد شود. انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز به صورت قوز کمر، گودی کمر و…. نیز بروز پیدا می‌کند. از علائم ابتلا به این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد خفیف و احساس کشیدگی در ستون فقرات
- ایجاد ظاهر نامتناسب در موارد شدید
- سفتی و خشکی گردن و احساس درد شدید در محل انحراف
- احساس خشکی و درد در کمر در زمان بیدار شدن، نشستن یا برخاستن
- دردهای شدید که با توجه به محل انحراف به صورت سردرد، دست درد یا درد در اندام‌های تحتانی بروز پیدا می‌کنند.
- احساس خستگی مداوم و تغییر شکل اندام‌ها و اعضای وابسته به ستون فقرات مانند دنده‌ها، پاها، کشیده شدن لگن به سمت جلو و…
انواع انحراف ستون فقرات و روش‌های درمان
انحراف ستون فقرات انواع مختلفی دارد و هر نوع آن به دلایل مختلف ایجاد میشود.
✅لوردوز یا گودی کمر: این مشکل باعث عقب گشت ستون فقرات میشود و گودی کمر شدید ایجاد می‌کند.
✅کیفوز یا قوز: از دیگر انواع انحراف ستون فقرات می‌توان به کیفوز یا کیفوزیس اشاره کرد که در آن ستون فقرات، گردن و سینه دچار قوز شدید می‌شوند. این مشکل به ویژه در افرادی که سن آنها بالاست بیشتر دیده میشود.
✅اسکولیوز یا کجی ستون فقرات: اسکولیوز یا اسکولیوزیس، یکی دیگر از انواع انحرافات ستون فقرات است که در آن ستون فقرات به سمت چپ یا راست منحرف میشود. این مشکل ممکن است همه افراد را در سنین مختلف درگیر کند و حتی در کودکان نیز دیده میشود. اگر اسکولیوز خفیف باشد و زودتر تشخیص داده شود کاملاً قابل درمان است.
بیشتر بخوانید : جراحی اسکولیوز
انحراف ستون فقرات چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص انحراف ستون فقرات، توسط دکتر ارتوپد صورت می‌گیرد. اگر متوجه هرگونه تغییر یا انحراف در ستون فقرات خود شده‌اید و علائم این بیماری را دارید، هرچه سریع‌تر به دکتر ارتوپد مراجعه کنید تا ستون فقرات و استخوان‌های شما را مورد بررسی قرار دهد. در صورتی که این انحراف همراه با علائم عصبی مانند گزگز دست و پا همراه باشد در کنار دکتر ارتوپد باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. تشخیص به موقع انحراف ستون فقرات تاثیر زیادی بر درمان این بیماری دارد و اگر علائم این بیماری را جدی نگیرید و به درمان آن نپردازید، مشکل جدی‌تر شده و درمان سخت و طولانی میشود.
به طور کلی تشخیص این بیماری به روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- معاینه فیزیکی
- گرفتن شرح حال از بیمار
- تصویربرداری‌هایی مانند MRI، سی تی اسکن و تصویربرداری با اشعه ایکس
آیا انحراف ستون فقرات را می‌توان پیشگیری کرد؟
هرچند انحراف ستون فقرات یک مشکل قابل درمان است، اما اگر شدت بگیرد و جدی شود، مشکلات متعددی را برای افراد ایجاد می‌کند. بنابراین برای پیشگیری از این بیماری باید به موارد زیر توجه کرد:
- اصلاح نشستن
- عدم انجام کارهایی که به نشستن یا ایستادن‌های طولانی مدت نیاز دارند
- استفاده از قوزبند و بریس برای مشاغلی که به ایستادن و نشستن طولانی مدت نیاز دارند
- تغذیه مناسب و اصولی
- استفاده از حرکات ورزشی و تمرینات مناسب
- چکاپ سالانه به ویژه برای افرادی که سابقه این بیماری را در خانواده خود دارند
چه کسانی در معرض ابتلا به اسکولیوز هستند؟
- انحراف ستون فقرات ممکن است برای هر فردی ایجاد شود و هیچ محدودیتی به لحاظ سن یا جنس ندارد. اما یک‌سری کارها و شرایط، زمینه ابتلا به این بیماری را تقویت می‌کند که برخی از آنها به شرح زیر است.
- افرادی که در حالت اشتباه به مدت طولانی می‌خوابند.
- افرادی که مدت طولانی در حالت ایستاده یا نشسته هستند.
- افرادی که به دلایل مختلف از جمله ژنتیک یا مادرزاد، استخوان‌های آنها رشد طبیعی نداشته است.
- افرادی که به طور مکرر حرکات اشتباه روی کمر خود انجام می‌دهند.
- افرادی که رژیم غذایی مناسبی ندارند و به اندازه کافی از مواد حاوی کلسیم استفاده نمی‌کنند.
- افرادی که اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند.
- افرادی که به بیماری‌های فلج اطفال، فلج مغزی و… مبتلا هستند.
- افرادی که به بیماری‌های عصبی یا عضلانی مبتلا هستند.
ورزش‌های مناسب برای انحراف ستون فقرات
انجام یک سری حرکات ورزشی و تمرینات، برای بهبود انحراف ستون فقرات موثر است که برخی از آنها عبارتند از:
• پیاده‌روی: راه رفتن و پیاده‌روی، یکی از روش‌های ساده اما کاربردی برای بهبود انحراف ستون فقرات است.
• یوگا: یکی از بهترین ورزش‌ها برای بهبود انحراف ستون فقرات، تمرین یوگا است. این ورزش تاثیر مطلوبی بر نحوه نشستن، ایستادن و راه رفتن صحیح شما دارد.
• ورزش‌های کاهش وزن: برای اینکه انحراف ستون فقرات را درمان کنید یکی از راه‌های کاربردی، کاهش وزن است. کاهش وزن با کاهش فشار وارد شده به ستون فقرات، باعث بهبودی انحراف آن میشود.
سوالات متداول اسکولیوز
اگر میزان این خمیدگی محدود باشد معمولا درد چندانی ندارد. اما در صورت شدید بودن میزان خمیدگی، با درد و ناراحتی همراه است.
بله کودکان به دلایل مختلف ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. یکی از مهم‌ترین علل آن نارسایی‌های ژنتیک است. همچنین برخی از کودکان به شکل مادرزادی به انحراف ستون فقرات مبتلا می‌شوند. در بعضی موارد نیز وجود بیماری‌های عصبی یا عضلانی از علل بروز اسکولیوز در کودکان شناخته شده است.
بله. این موضوع تاثیری در روند بارداری و زایمان ندارد و هیچ محدودیتی برای بچه‌دار شدن ایجاد نمی‌کند.