هرچند علت اصلی بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان مشخص نیست اما به احتمال زیاد بروز این بیماری ریشه ژنتیکی دارد؛ بنابراین پیشگیری از روماتیسم ستون فقرات از آن ممکن نیست.
اما می‌توان با انجام بعضی از امور از سرعت پیشرفت بیماری و شدت علائم آن کاست. به عنوان مثال افرادی که در خانواده آنان فرد مبتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان وجود دارد باید به محض احساس درد در ناحیه تحتانی کمر به متخصص ستون فقرات مراجعه کنند.
جلوگیری از آسیب‌های روماتیسمی ستون فقرات
جلوگیری از آسیب‌های روماتیسمی ستون فقرات مستلزم رعایت مجموعه‌ای از راهکارهای پیشگیرانه و مراقبتی است. اولین قدم، توجه به سبک زندگی سالم است
جلوگیری از آسیب‌های روماتیسم ستون فقرات در حالت کلی با رعایت موارد زیر امکان پذیر است:
تغذیه سالم و ضدالتهابی
- مصرف مواد غذایی سرشار از امگا ۳ مانند ماهی‌های چرب، گردو و بذر کتان.
- افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند.
- کاهش مصرف قندها، غذاهای فرآوری‌شده و چربی‌های اشباع.
حفظ وزن مناسب
- جلوگیری از اضافه‌وزن که می‌تواند فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کند.
- مدیریت وزن از طریق رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم.
فعالیت بدنی منظم
- انجام تمرینات کششی و تقویتی برای بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات.
- پرهیز از حرکات سنگین و فعالیت‌های تکراری که به ستون فقرات آسیب می‌رسانند.
- انتخاب ورزش‌هایی مانند شنا و یوگا که برای ستون فقرات کم‌فشار هستند.
حفظ وضعیت صحیح بدن
- استفاده از صندلی‌های طبی و رعایت اصول ارگونومیک در محل کار.
- خوابیدن روی تشک‌های استاندارد و استفاده از بالش مناسب.
- اجتناب از خمیدگی طولانی‌مدت هنگام کار با رایانه یا مطالعه.
کنترل استرس
- استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی.
- انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش برای جلوگیری از تشدید التهاب ناشی از استرس.
ترک سیگار و مواد مضر
- سیگار کشیدن جریان خون را کاهش داده و به تخریب مفاصل کمک می‌کند.
- ترک سیگار می‌تواند بهبود سلامت عمومی بدن و کاهش خطر آسیب‌های روماتیسمی را به همراه داشته باشد.
مراجعه منظم به پزشک
- انجام معاینات دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام علائم روماتیسم ستون فقرات.
- استفاده از درمان‌های دارویی یا توانبخشی در صورت نیاز برای کنترل علائم اولیه.
مصرف مکمل‌ها در صورت نیاز
- استفاده از مکمل‌هایی مانند ویتامین D، کلسیم و گلوکزامین تحت نظر پزشک.
- این مکمل‌ها می‌توانند سلامت استخوان‌ها و مفاصل را تقویت کنند.
جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی
- رعایت نکات ایمنی هنگام بلند کردن اجسام سنگین.
- استفاده از کمربندهای محافظتی در صورت انجام فعالیت‌های سنگین.
درمان به موقع بیماری‌های مرتبط
- کنترل بیماری‌هایی که می‌توانند التهاب ایجاد کنند مانند دیابت یا اختلالات تیروئید.
- مراجعه به متخصص روماتولوژی برای مدیریت بیماری‌های خودایمنی در مراحل اولیه.
- این موارد در کنار هم می‌توانند نقش مؤثری در کاهش خطر آسیب‌های روماتیسمی ستون فقرات ایفا کنند.
فعالیت‌های بدنی مؤثر برای محافظت از ستون فقرات
تمرینات کششی (Stretching Exercises)
- حرکات کششی باعث افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل اطراف ستون فقرات می‌شود.
- کشش عضلات پشت، همسترینگ، و لگن به کاهش فشار روی ستون فقرات کمک می‌کند.
- نمونه: حرکت گربه-شتر (Cat-Cow Stretch) برای بهبود انعطاف ستون فقرات.
تمرینات تقویتی (Strengthening Exercises)
- تقویت عضلات مرکزی (Core) که شامل شکم، کمر و لگن می‌شود، نقش کلیدی در حمایت از ستون فقرات دارد.
- انجام تمریناتی مانند پلانک، سوپرمن (Superman Pose)، و کرانچ‌های اصلاح‌شده می‌تواند مفید باشد.
پیاده‌روی (Walking)
- پیاده‌روی منظم یکی از بهترین تمرینات برای حفظ سلامت ستون فقرات است.
- این فعالیت کم‌فشار کمک می‌کند که ستون فقرات در حالت طبیعی باقی بماند و عضلات اطراف آن تقویت شود.
شنا (Swimming)
- شنا یک ورزش کم‌فشار است که به کاهش فشار بر ستون فقرات کمک می‌کند.
- حرکات در آب باعث تقویت عضلات پشت، شانه‌ها و گردن می‌شود و انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد.
یوگا (Yoga)
- یوگا حرکات و تمریناتی ارائه می‌دهد که نه‌تنها انعطاف‌پذیری، بلکه قدرت عضلات را نیز بهبود می‌بخشد.
- حرکاتی مانند سگ سر پایین (Downward Dog) و کودک (Child’s Pose) برای کشش و آرامش ستون فقرات بسیار مناسب هستند.
تمرینات پیلاتس (Pilates)
- پیلاتس بر تقویت عضلات عمقی بدن تمرکز دارد که نقش حمایتی برای ستون فقرات دارند.
- این تمرینات به بهبود وضعیت بدن و کاهش تنش‌های عضلانی کمک می‌کنند.
دوچرخه‌سواری با کنترل صحیح (Cycling)
- دوچرخه‌سواری با تنظیم درست ارتفاع صندلی و دسته‌ها می‌تواند به تقویت عضلات پا و کاهش فشار روی کمر کمک کند.
- باید دقت شود که ستون فقرات در وضعیت خمیده یا غیرطبیعی قرار نگیرد.
تمرینات تعادلی (Balance Exercises)
- حرکات تعادلی می‌توانند به بهبود هماهنگی بدن و کاهش خطر افتادن و آسیب‌دیدگی ستون فقرات کمک کنند.
- تمریناتی مانند ایستادن روی یک پا یا استفاده از توپ تعادل می‌تواند مؤثر باشد.
تمرینات تنفسی و آرامش‌بخش
- تنفس عمیق و حرکات آرام می‌توانند به کاهش تنش عضلانی و افزایش جریان خون در ناحیه ستون فقرات کمک کنند.
- تمرینات آرامش‌بخش مانند تای چی نیز بسیار مفید هستند.
بلند کردن وزنه با تکنیک صحیح
- انجام تمرینات وزنه‌برداری سبک با حفظ حالت صحیح بدن می‌تواند به تقویت عضلات کمر و ستون فقرات کمک کند.
- حتماً باید از خم شدن ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین با فرم نادرست خودداری شود.
اجرای این فعالیت‌ها به طور منظم و متناسب با شرایط بدنی فرد می‌تواند از بروز آسیب‌های روماتیسمی و دیگر مشکلات ستون فقرات جلوگیری کند.